Wisten jullie dat oude meesters zoals Rembrandt voornamelijk met natuurlijke pigmenten schilderde?
Poeders vermengd met lijnzaadolie tot verf (zo uit de schoot van moeder aarde). De aarde, steen en planten was een grote bron van kleurstoffen.
Maar eerlijk zeggen; tegelijkertijd werden er ook veel pigmenten gemaakt met metalen die vaak erg giftig waren.
Verftubes kwamen pas veel later. En ja (echt), zowel olieverf als acrylverf is klein chemisch afval. Sommige pigmenten zijn zelfs giftig en bevatten plastic polymeren.
Bovendien worden verfresten gewoon door de gootsteen gespoeld. Soms zelfs in combinatie met terpentine, wat absoluut belastend is voor het milieu. Opgedroogde verfresten kun je het beste bij het restafval gooien of naar de milieustraat brengen.
Het is zo zonde, want juist veel kunstenaars laten zich graag inspireren door de natuur. Sommige kunstenaars laten ons soms letterlijk zien wat de gevolgen van klimaatverandering zijn. Kunstenaars zijn er opvallend veel mee bezig om de kwetsbaarheid van de natuur te laten zien - en zich er ook heel bewust van.
Zo zijn makers/designers vaak ook totaal niet materialistisch en houden ze niet van massa productie.
Ook de beschermingsmaterialen bij het verzenden zoals bubbeltjes plastic is natuurlijk niet best voor het milieu. Daar zijn genoeg alternatieven voor. Check bijvoorbeeld eens noppenfolie gemaakt van biobased plastic. Je kunt er een hele studie van maken. Ook op verfgebied. Super interessant!
Gelukkig is er tegenwoordig ook in de kunstwereld aandacht voor verduurzaming (of het gebrek daaraan) en dat is goed.
Je kunt ook duurzaam ondernemen als kunstenaar en gelukkig worden steeds meer kunstenaars & designers zich hiervan bewust.
Kleine stapjes kunnen al veel betekenen. Door bijvoorbeeld vaker te experimenteren met natuurlijke pigmenten in plaats van kant en klare verftubes. Voelt dit voor jou ingewikkeld? Experimenteren met kleuren en verschillende materialen is niet alleen fijn voor je zen-gevoel, maar draagt ook mee aan een betere wereld. Iets doen is altijd beter dan nietsdoen. Om je te als kunstenaar meer te verbinden met de natuur is het de uitdaging waard om met natuurlijke pigmenten aan de slag te gaan. Play time, be free!
De kunst van Nicole Schyns gaf ons een boost aan inspiratie dat we graag met jullie willen delen.
Hier zijn de woorden van de talentvolle kunstenares!
De liefde voor de natuur was er bij mij al van kinds af aan en het verlangen naar een zo duurzaam mogelijk bestaan komt daar dan ook uit voort. Toen ik in 2020 het boek “Het Zero Waste Project” van Nicky en Jessie Kroon las, werd ik me meer dan ooit ervan bewust hoe ontzettend slecht plastic voor de natuur is en ook hoe verweven het gebruik ervan is in ons alledaagse leven.
Ik las het boek in de zomervakantie bij het strand en wist toen meteen: ik kan niet terugkeren naar mijn atelier en gewoon doorgaan met schilderen met acrylverf. Acrylverf zelf is helaas een soort vloeibaar plastic en dan heb je natuurlijk ook nog de talloze plastic tubes en potjes waar je atelier vol mee staat als je hiermee schildert. Maar wat is dan het alternatief? In het strandhuisje ging ik meteen het internet induiken en vond toen een prachtige video van de Zweedse kunstenares Jonna Jinton. Zij maakte destijds schilderijen met aardepigmenten en liet in de video zien hoe ze te werk gaat.
Het bewuste proces en de intieme connectie die je als mens op deze manier met het landschap maakt, raakte me meteen heel diep. Ik vroeg me af, of mij dat ook zou lukken? Zelf verf maken van stenen, zand en aarde? Hoe moeilijk is het en kan het op professioneel niveau? Mijn hoofd zat toen vol vragen.
Inmiddels ben ik bezig met mijn vierde collectie aardepigment-schilderijen, maak ik werk op maat voor klanten en ben ik ook mijn passie voor videografie weer gaan oppakken. Nu hoop ik op mijn YouTube kanaal mensen net zo te inspireren als dat Jonna het jaren geleden voor mij deed.
Was het makkelijk? Nee, dat niet. Maar het was de moeite zeker waard. Toen ik in 2020 het besluit nam niet meer met acryl te schilderen, had ik eindelijk net het gevoel gekregen dat ik mijn draai met dit medium had gevonden en dus mijn eigen stijl had ontdekt. De gedachte om weer opnieuw aan een zoektocht te beginnen en een geheel nieuw medium onder de knie te moeten krijgen, was op zijn minst gezegd beangstigend. Nu ben ik ontzettend blij dat ik de sprong in het diepe gewaagd heb.
De schilderijen die ik nu maak dragen een stuk van mijn ziel en de kleuren en texturen van onze prachtige planeet. Ik vind het magisch dat ik de ware kleuren van een plek op aarde kan vertalen naar een kunstwerk dat zo verrijkend is voor je leefomgeving. Zo heb ik bijvoorbeeld een keer een werk op maat gemaakt voor Anneke, die geboren is in Zuid Afrika maar nu al jaren in Nederland woont. Ze mist haar geboorteland en het is ons gelukt om via haar ouders pigmenten direct uit haar geboortestreek te ontvangen. Op die manier heb ik voor Anneke een heel bijzonder schilderij kunnen maken, dat haar tot tranen roerde. Nu heeft zij altijd een stukje Zuid Afrika bij haar thuis in Nederland. Hier word ik gelukkig van.
Er is altijd ruimte om nog verder te verduurzamen. Ik ben nog niet op het punt waar ik wil zijn qua duurzaamheid, maar ik ben wel goed op weg en mijn ambities liggen hoog. De plastic tubes acrylverf hebben plaats gemaakt voor glazen potten met zelf verzamelde pigmenten en blikken met natuurlijke kalk- en krijtverf. Tip: je kunt ook natuurlijke pigmenten kopen bij de Nederlandse verfmolen ‘De Kat’. Om voor mij de overstap van acryl naar zelfgemaakte verf minder overweldigend te maken, gebruik ik nog wel acryl bindmiddel als ik op canvas werk. Dit hoop ik in de toekomst door een natuurlijk bindmiddel te kunnen vervangen. Ik verpak mijn kunstwerken geheel plasticvrij wanneer ik ze naar klanten verstuur. Recent is het mij gelukt om een 100% natuurlijk en vegan aardepigment-schilderij op papier te maken met sojamelk als bindmiddel! Ik werd zo enthousiast van het resultaat, dat ik op dit moment een hele collectie op deze manier aan het creëren ben. Het plan is om deze collectie eind mei 2023 te publiceren.
